Doğalgaz tesisatlarında kullanılan malzeme ve boruların standartları, güvenlik, dayanıklılık ve uygunluk açısından TSE (Türk Standartları Enstitüsü), ISO, EN (Avrupa Normları) ve Binalarda Gaz Tesisatı Teknik Şartnamesi gibi regülasyonlarla belirlenmiştir. Türkiye’de doğalgaz dağıtım firmalarının da (örneğin Bursagaz, İGDAŞ, EGO) kendi şartnameleri vardır ve bu şartlar zorunlu olarak uygulanmalıdır.
✅ 1. BORU TİPLERİ VE STANDARTLARI
🔸 Çelik Boru (Siyah Dikişli veya Dikişsiz)
-
Kullanım Alanı: Ana hatlar, bina kolon hatları, daire giriş hatları.
-
Standartlar:
-
TS EN 10255 (Eski adı TS 113): Gaz taşıma amaçlı dikişli çelik borular
-
TS EN 10216-1: Dikişsiz çelik borular
-
-
Et Kalınlığı:
-
1/2″ – 2″ çaplar için minimum 2.65 mm
-
2 ½” ve üzeri için 3.25 mm
-
🔸 Bakır Boru
-
Kullanım Alanı: Daire içi tesisatlar (özellikle kombiye giden hat)
-
Standartlar:
-
TS EN 1057: Gaz ve su taşıyan bakır borular
-
-
Özellikler:
-
Sert (R290) veya yumuşak (R220) tavlı olabilir.
-
Lehimli veya presli bağlantı kullanılabilir (presli bağlantı yaygın ve güvenlidir).
-
Kalınlığı genelde 1 mm üzeri olmalıdır.
-
🔸 Polietilen (PE) Boru
-
Kullanım Alanı: Yer altı şehir şebekesi ve bina dış bağlantıları
-
Standartlar:
-
TS EN 1555: Gaz dağıtım hatlarında kullanılan PE borular
-
-
PE 80 / PE 100 kalite sınıfında üretilir.
✅ 2. BORU BAĞLANTI EKİPMANLARI VE VANALAR
🔸 Dişli Bağlantı Elemanları
-
Malzeme: Dövme çelik veya pirinç
-
Standartlar:
-
TS EN 10241: Çelik dişli boru bağlantı parçaları
-
TS EN 331: Gaz küresel vanaları
-
🔸 Küresel Vanalar (Gaz Vanası)
-
Renk: Sarı
-
Sızdırmazlık: PTFE conta
-
Standartlar:
-
TS EN 331: Gaz vanaları standardı
-
Çalışma basıncı genellikle 5 bar’a kadar
-
✅ 3. CONTA, SIZDIRMAZLIK VE MONTAJ ELEMANLARI
-
Sızdırmazlık Macunu: Gaz için özel üretilmiş, TSE onaylı (örnek: Loctite 577 gibi).
-
Ketensiz Sızdırmazlık Elemanları: Teflon bant yerine gaz onaylı macun + ip kombinasyonu.
-
Conta: Fiber ya da metal conta, sıcaklığa ve gaza dayanıklı olmalıdır.
-
Askı ve Destek Elemanları: TS’ye uygun metal kelepçe, plastik boru takozu
✅ 4. STANDARTLAR VE ŞARTNAMELER (DETAYLI LİSTE)
Alan | Standart Kodu | Açıklama |
---|---|---|
Gaz Borusu | TS EN 10255 | Dikişli çelik boru |
PE Boru | TS EN 1555 | Polietilen borular |
Bakır Boru | TS EN 1057 | Sert bakır boru |
Vana | TS EN 331 | Gaz küresel vanası |
Rakor-Dişli Parça | TS EN 10241 | Çelik bağlantı parçaları |
Kombi Bağlantısı | TS EN 15069 | Ev tipi gaz brülörleri bağlantıları |
Sayaç Kutusu | TS EN 1359 | Doğalgaz sayaçları için kutular |
Yangına Dayanım | TS EN 13501-1 | Yangın sınıflandırmaları |
📄 BİNALARDA GAZ TESİSATI TEKNİK ŞARTNAMESİ (Özet)
-
Borular görülebilir olmalı, duvar içine gömülmemeli (istisna: yer altı PE tesisatı).
-
Gaz borusu ile elektrik tesisatı paralel geçemez, en az 15 cm mesafe olmalı.
-
Kombi bağlantıları esnek gaz hortumu ile değil, sert bağlantı ile yapılmalı.
-
Her cihaz öncesinde mutlaka bir vana olmalı.
-
Tesisatın tamamı sızdırmazlık testi ile kontrol edilmeli (en az 20 dakika, 150 mbar test basıncı).
🧯 GÜVENLİK ve KONTROL
-
Tüm malzemeler TSE belgeli olmalı.
-
Uygulamalar sadece yetkili tesisatçılar tarafından yapılmalı.
-
Proje çizimi ve gaz açılışı BURSAGAZ/İGDAŞ gibi dağıtım şirketi tarafından onaylanmalı.